INSPIRERENDE VOORBEELDEN VAN MODERNE ARCHITECTUUR: TOP 10

Het definiëren van de term moderne architectuur is lastig. Het lijkt een beetje op het schrijven van een reportage over de legendarische Berlijnse club Berghain: Er is altijd wel iets om over te klagen. Omdat beide termen uiterst flexibel en uiterst moeilijk te begrijpen zijn. Ondanks alles durven we op zijn minst enig inzicht te geven in de moderniteit.

Wat is modernisme?

Het modernisme verwijst naar een periode in de architectuurgeschiedenis die nauwelijks in tijd kan worden gedefinieerd. Vanaf ongeveer het begin van de 20e eeuw wordt algemeen aangenomen dat het modernisme zich ontwikkelde met de Arts and Crafts-beweging (een vereniging van kunstenaars en architecten met als doel de volledige creatieve waarde van handwerk te herstellen), evenals de Art Nouveau-beweging en de Duitse Werkbund (tevens een vereniging van kunstenaars, architecten, ambachtslieden en industriëlen) ontwikkelde zich langzaam. De centrale zorg was de zoektocht naar een nieuw begrip van architectuur en design door middel van ‘doel’, ‘materiaal’ en ‘constructie’. De feitelijke moderniteit begon na het einde van de Eerste Wereldoorlog en omvat verschillende trends die vaak niet duidelijk van elkaar te onderscheiden zijn.

Algemene esthetische en architecturale principes van de klassiek-moderne architectuur zoals we die vandaag de dag kennen, waren het gebruik van de bouwmaterialen staal, glas en gewapend beton. De bepalende principes van deze periode zijn afkomstig van bekende architecten die tot op de dag van vandaag het moderne tijdperk blijven vormgeven. ‘Form Follows Function’ van Louis Sullivan, wat zoiets betekent als ‘vorm volgt functie’, een architectonisch object moet er dus niet alleen mooi uitzien, maar ook altijd een doel dienen.

Less is more!

De uitdrukking ‘Less is more’ komt van architect Ludwig Mies van der Rohe. Adolf Loos, een belangrijke vertegenwoordiger van het modernisme, was een vijand van de sierlijke elementen die rond de eeuwwisseling de gevels en interieurs van huizen sierden. Hij gebruikte de kop ‘Ornament en misdaad’ in een zelfgeschreven essay. Kenmerkend voor modern design is het dringend vermijden van decoratieve ornamenten en versieringen. Deze strikte afwijzing komt voort uit een tegenbeweging van sieroverbelasting.

Van modernisme tot een aparte interieurstijl

Later werd het modernisme met het Bauhaus in Weimar en Dessau tot een aparte modernistische stijl gerekend. Volgens de hedendaagse opvatting wordt de term en het begin van Modere opgevat als het Bauhaus, hoewel dit niet correct is als men gelijk heeft. Het staatsbedrijf Bauhaus werd in 1919 in Weimar door Walter Gropius opgericht als kunstacademie. Het was een ongekende vorm van lesgeven. Omdat het de disciplines kunst en ambacht in de klas combineerde. Het Bauhaus bestond van 1919 tot 1933, waarvan zeven jaar in Dessau en het laatste jaar in Berlijn. In 1933 werd het Bauhaus uiteindelijk gedwongen zichzelf te ontbinden vanwege het nationaal-socialisme. Tot op de dag van vandaag wordt het Bauhaus-tijdperk beschouwd als de wereldwijde thuisbasis van het avant-garde en klassieke modernisme.

Vormen van moderne architectuur

Moderne architectuur wordt vaak gereduceerd tot strikte orthogonaliteit en het valt niet te ontkennen dat de juiste hoek een hoge vlucht nam. Andere architecten ontwikkelden daarentegen een voorkeur voor gebogen vormen en profiteerden van de toen nieuwe mogelijkheden van de betonconstructie. De expressionistische stijl kan ook worden toegeschreven aan het klassieke modernisme en vermijdt grotendeels het gebruik van rechte hoeken. Klassieke voorbeelden van het gebruik van organische vormen zijn Frank Lloyd Wright en later de Braziliaanse architect Oscar Niemeyer.

Wat is de klassiek-moderne architectuur?

Hoewel de klassiek-moderne architectuur op bepaalde principes is gebaseerd, is het geen duidelijk gedefinieerde stijl in de strikte zin van het woord, maar eerder een tijdperk. De houding tegenover de rechte hoek of de gebogen vorm bepaalt bijvoorbeeld verschillende esthetische posities. Het verklaarde doel van architect Mies van der Rohe was de totale ruimte: de verbinding van binnen- en buitenruimte. Hij slaagde er bijzonder goed in de grenzen te laten vervagen bij de bouw van de Neue Nationalgalerie in Berlijn, waarbij er helemaal geen dragende muren waren en de grenzen uitsluitend door glas werden gecreëerd. Een andere trend in de moderne architectuur was het brutalisme, dat, in tegenstelling tot het ontwerp van het museumgebouw van Mies van der Rohe, berustte op massief beton en een heel ander effect bereikte. De betontrend zet zich tot op de dag van vandaag voort en is inmiddels een integraal onderdeel van de architectuur en het interieurontwerp geworden.

Vandaag zullen we tien voorbeelden gebruiken om je te laten zien hoe het begin van de moderniteit de ontwerpen van vandaag blijft beïnvloeden.

2024-09-07T09:02:15Z dg43tfdfdgfd